Bij onsstatement, presenteren wij een lijst met concrete stappen die genderteams direct kunnen nemen om zorg voor trans personen te verbeteren en dichter bij het doel van volledige zelfbeschikking te komen:
1. Transitie zonder diagnose en met volledige vergoeding is het doel. Een goede eerste stap in die richting: vervang de psychiatrische diagnose ‘genderdysforie’ uit de DSM5 door de somatisch-lichamelijke diagnose ‘genderincongruentie’ uit ICD11. Deze diagnose heeft geen pathologische focus op lijden of de stigmatiserende psychiatrische status. In plaats daarvan stelt het de duurzame overtuiging van genderidentiteit centraal.
Maak duidelijke afspraken met zorgverzekeraars om volledige dekking te behouden. Zorginstituut Nederland, adviesorgaan van VWS, adviseerde al in 2021 dat zorgverzekeraars de zelfde zorg moeten vergoeden bij beiden diagnoses.
2. Zorg dat de stappen die mensen buiten de genderteams zetten veilig zijn. Verstrek informatie aan huisartsen die hormonen of puberteitsblokkers willen voorschrijven, of hun patienten nu op de wachtlijst staan of niet. Geef mensen die zich tijdens de wachtlijst gedwongen zien om zelfmedicatie te gebruiken, toegang tot bloedtesten en eventueel ander lichamelijk onderzoek om hun veiligheid te waarborgen.
3. Neem nonbinaire identiteiten serieus en laat mensen hun eigen transitie traject bepalen, inclusief opties zoals geen hormonen en wel operaties. Zorg dat een nonbinaire transitiewens niet tot vertraging in de behandeling leidt.
4. Geef jongeren zo snel mogelijk na aanmelding de mogelijkheid te starten met puberteitsremmers. In de tijd dat jongeren op de wachtlijst staan en het diagnoseproces zitten kunnen onomkeerbare veranderingen aan hun lichaam en stem plaatsvinden, die veilig en omkeerbaar te voorkomen zijn met puberteitsremmers.
5. Beperk toegang tot operaties niet op basis van factoren die een correlatie met gezondheid hebben zoals BMI of roken. Het gebruik van BMI is niet wetenschappelijk onderbouwd. Daarnaast is dit noodzakelijke zorg, waarvoor geen drempels mogen worden opgeworpen die we ook niet zien bij andere levensreddende operaties. Is er werkelijk sprake van aantoonbare gezondheidsproblemen, bespreek de risico’s dan met de zorgvrager en geef hen de regie in de beslissing of de kwaliteit van leven die een operatie toevoegt opweegt tegen de risicos.
6. Werp geen extra drempels tot zorg op voor neuroatypische mensen (autisme, add, etc) of mensen die worstelen met hun mentale gezondheid. Eis niet dat zorgvragers eerst aan hun depressie werken of eerst een begeleidingstraject voor autisme in gaan. Vaak is transitie juist een voorwaarde voor andere persoonlijke ontwikkeling. Laat de zorgvrager zelf bepalen welke zorgvraag het meest urgent is.